Authentieke intelligentie
De digitale revolutie is intussen op alle fronten losgebarsten. Slimme computers en robots rukken op en pikken gestaag onze banen in. Is er straks überhaupt nog wel werk nu kunstmatige intelligentie zich als een olievlek uitspreidt op de arbeidsmarkt? Elke Geraerts, neuropsycholoog, auteur en manager-partner van consultancybureau Better Minds at Work, is overtuigd van wel. Om onze professionele toekomst veilig te stellen, zouden we volgens haar veel meer onze uniek-menselijke kwaliteiten moeten inzetten, ofwel: onze authentieke intelligentie. Daarmee winnen we het niet alleen van de robot, het levert ons, zegt Elke in dit interview, ook nog eens een scala aan nieuwe banen op!
Tekst Ellen Smink
Wat versta jij onder authentieke intelligentie?
“Authentieke intelligentie is het vermogen om je uniek-menselijke kwaliteiten te versterken en te gebruiken. Juist in een tijd van kunstmatige intelligentie moeten we ons hierin blijven ontwikkelen om op die manier mensen meer inzetbaar te maken op de werkvloer.”
Ondertussen nemen robots ons werk over en hebben we straks geen baan meer
“De reden dat ik met deze tegenreactie ben gestart, is dat kunstmatige intelligentie een steeds grotere vorm op de werkvloer in neemt. Ik hoor steeds meer mensen zeggen dat hun werk door de computer wordt overgenomen. Dat is ook zo, maar we vergeten dat er minstens zoveel nieuwe banen bijkomen. Banen, waarvan we nu nog geen idee hebben dat ze er zullen komen. Wie had zich een aantal jaren geleden kunnen voorstellen dat er mensen zijn met een baan als Instagram Influencer? Er gaan nog veel meer nieuwe banen komen, al weet niemand nog hoe of wat. Eén ding weten we wel zeker: het zijn banen die de robot niet kan doen. Dat betekent dat we nu al moeten inzetten op die aspecten die de mens uniek maakt en die de robot niet bezit. We hebben als mens die capaciteiten in ons, maar vergeten dat vaak door de waan van de dag. We zijn druk, druk, druk en zijn vooral bezig met allerlei losse eindjes aan elkaar te knopen. Dat zie je ook in organisaties. Daardoor is er te weinig ruimte om in te zetten op onze eigen aard.”
Wat maakt ons dan uniek ten opzichte van de robots?
“Ons brein heeft een geheim wapen, dat geen enkele machine ter wereld ooit zal hebben, ons brein is namelijk authentiek.”
Op welke terreinen winnen we het van machines?
“Ik zal vier aspecten benoemen. Het zijn ze niet allemaal, maar het zijn er wel vier waarvan ik denk dat we daarop moeten inzetten om succesvol en gelukkig te zijn. In de eerste plaats kan de mens altijd met een schone lei beginnen, terwijl een robot dat niet kan. Een robot baseert zijn antwoorden vooral op het verleden. Een mens kan zichzelf steeds weer heruitvinden, heroriënteren, of een nooit eerder verkend pad bewandelen. De mens kan ook zijn grenzen elke dag opnieuw verleggen, geïnspireerd door ervaringen, gevoel en andere mensen. Computers kunnen dit niet. Zij zoeken hun antwoorden op basis van wiskundige logica en kiezen altijd de veiligste weg. Totaal anders maar minstens zo uniek is ons vermogen tot wilskracht. Puur op basis van onze wilskracht kunnen wij onze impulsen beheersen, weerstand bieden en in verzet gaan. Een computer heeft geen wilskracht. Die doet wat hem is opgedragen.”
Een schone lei en wilskracht. En verder?
“Ons vermogen tot verbeelden, fantaseren en creëren! Die kwaliteit heeft ervoor gezorgd dat we een wereld konden creëren van mensenrechten en wolkenkrabbers. Helaas nemen we te weinig tijd om dat verbeelden en dromen nog toe te laten. We zijn bezig met zoveel oppervlakkige prikkels dat we niet meer tot de essentie komen. En juist dit is wat ons onderscheidt van robots. In een tijdperk van kunstmatige intelligentie is het niet meer: ‘ik denk, dus ik ben’, maar vooral: ‘ik verbeeld, dus ik ben’. De vierde uniek-menselijke kwaliteit die ik wil noemen, is ons vermogen om authentieke relaties aan te gaan. Meer dan welk diersoort dan ook kunnen we veel diepgaande relaties met meerdere anderen aangaan. Het lijkt alsof wij als mens deze kwaliteit dreigen te verliezen en van elkaar vervreemden, maar in potentie hebben we dit vermogen nog steeds. Computers hebben dat totaal niet.
Het klinkt allemaal logisch, maar wat kunnen we nu met dit gegeven?
“Al die kwaliteiten maken ons als mens niet alleen uniek, maar ook authentiek. In die authenticiteit ligt onze kans om als soort te overleven, maar ook in het veranderen van ons eigen leven. Daarom is het goed al die kwaliteiten beter te ontwikkelen, door meer open te staan voor nieuwe dingen en telkens opnieuw te willen bijleren. Niet gehaast, maar in kleine stapjes. Als we ons een bepaald doel stellen, hebben we de neiging daar meteen naar toe te springen: zo snel mogelijk vooruit! Lukt het niet meteen, dan stoppen we en vallen we weer terug naar de manier van doen zoals we het altijd hebben gedaan. Daarom is het belangrijk dat we stoppen met te willen springen en stapje voor stapje vooruitgaan. Zo kan je nieuwe dingen leren en op die manier je pad bewandelen, zonder dat je meteen het gevoel hebt dat je het nog niet hebt bereikt. Als we op die manier onze unieke kwaliteiten nog meer in de verf zetten, ben ik er zeker van dat wij uiteindelijk de bovenhand zullen hebben op de machines en dat we de technologie op een slimme manier naar onze hand kunnen zetten.”
Wil je meer van dit onderwerp weten?
Tijdens hét Secretaressecongres op 31 augustus geeft Elke Geraerts een lezing over dit onderwerp, gekoppeld aan een aantal direct toepasbare tips vanuit de neuropsychologie. Meer informatie over dit onderwerp vind je ook in Elke’s nieuwste boek: ‘Authentieke Intelligentie’.