Als secretaresse in de zorg ben je vooral anderen aan het ontzorgen. Goed voor jezelf zorgen, schiet er nog wel eens bij in. Hoewel goede zelfzorg altijd belangrijk is, vereist het, zo vindt Pieter van de Winckel, Relatiemanager bij de stichting IZZ, tijdens de overgang misschien nog wel extra aandacht. Op het Afdelings- en Medisch Secretaressecongres geeft hij er, samen met overgangsconsulente Desiree van Cleef, een workshop over. Wij zochten alvast antwoord op een aantal vragen.
Tekst Ellen Smink
Waarom is er een aparte workshop over de overgang nodig?
“De overgang kan voor veel ongemak zorgen. Uit onderzoek blijkt dat 63,7% van de vrouwelijke zorgmedewerkers tussen de 40 en 60 jaar last heeft van overgangsklachten. Sommigen ervaren lichte klachten, anderen hebben zwaardere klachten die ook van invloed zijn op hun werk. Op de werkvloer is de overgang vaak een taboe en als het al ter sprake komt, blijft het veelal bij grapjes over opvliegers. Er is weinig herkenning en erkenning van overgangsklachten bij vrouwen zelf en bij werkgevers in de zorg. Sommige huis- en bedrijfsartsen zijn ook onvoldoende bekend met de klachten die het gevolg kunnen zijn van de overgang. Om die reden geven we tijdens de workshop onder andere ook praktische informatie over hoe je met je huisarts, bedrijfsarts of werkgever een gesprek over de overgang kunt aangaan.”
IZZ zet zich in voor het verbeteren van de gezondheid en inzetbaarheid van zorgmedewerkers. Zorgt de overgang voor een hoger ziekteverzuim?
“Uit onze ‘Monitor Gezond werken in de zorg’ blijkt dat vrouwen in de overgang meer druk ervaren op het werk. Ze voelen zich vaker uitgeput, minder gezond en vinden dat ze minder aankunnen. Toch zijn ze niet vaker of langer ziek dan anderen. Als ze zich ziek melden, dan geven ze hier wel vaker werk gerelateerde klachten bij aan. Maar, de bevlogenheid voor het werk wordt er niet minder door. Tocht zegt 40% van de deelnemers aan het IZZ-ledenpanelonderzoek wel dat de overgang impact heeft op dat werk. Een hoge werkdruk en overgangsklachten kunnen zelfs tot een burn-out leiden. Iedereen kent de welbekende klachten als opvliegers, een uitblijvende menstruatie en prikkelbaarheid, maar soms zijn er symptomen die minder duidelijk zijn, zoals een gevoel van opgejaagdheid, geheugenverlies en depressieve klachten. De overgang kent meer dan vijftig symptomen. Iedere vrouw kampt met andere symptomen. Ook de mate waarin deze optreden is voor iedereen anders.”
Wat kunnen we er zelf aan doen?
“Een van de belangrijkste tips is: praat erover. Zeg gewoon dat je in de overgang bent. Vind je het lastig om hierover in je team te beginnen, ga dan eerst naar je leidinggevende. Vind je ook dat moeilijk, ga dan naar een bedrijfsarts. Helaas durft 60% van de werkende vrouwen de klachten rondom de overgang op het werk niet te bespreken. Dat kan veel stress opleveren, terwijl stress juist de klachten versterkt. Zorg dus dat je het bespreekbaar maakt. Natuurlijk is het niet fijn als je plotseling veel vloeit terwijl je een witte broek draagt, of opeens met een opvlieger wordt geconfronteerd. Maar schaamte is niet nodig. Heb je bedrijfskleding, kies dan voor luchtige onderkleding en neem een extra set mee. En overleg of de bedrijfskleding die je draagt wellicht kan worden aangepast. Wees er open over. Uiteindelijk wil je acceptatie en begrip van je collega’s en je leidinggevenden. Geef daarom aan wat je op je werk extra nodig hebt. Ben je stressgevoeliger dan voorheen, of heb je concentratieproblemen? Overleg dan of er wellicht een rustiger werkplek voor je is. Ook leefstijlaanpassingen kunnen veel verschil maken. Drink minder koffie, gebruik minder suikers en beweeg meer, bijvoorbeeld door elke dag een stuk te wandelen.”
Taboe doorbreken
Pieter van de Winckel geeft de workshop samen met verpleegkundige en overgangsconsulente Desiree van Cleef. Volgens Desiree is het de hoogste tijd dat zorgmedewerkers en werkgevers het taboe doorbreken dat op een of andere manier nog steeds rondom de overgang lijkt te hangen. “Ondanks die ernstige symptomen merk ik als overgangsconsulent dat vrouwen met klachten zich aanstellers voelen. Zeker omdat niet iedereen overgangsklachten heeft. Ze zijn bang voor onbegrip en lacherige reacties over korte lontjes en opvliegers”, stelt Desiree in een interview op de website van het IZZ. In hetzelfde interview roept ze werkgevers op de ogen hiervoor niet langer te sluiten. “Kaart het onderwerp aan met bijvoorbeeld een themabijeenkomst – óók voor mannelijk en jong personeel – en denk flexibel mee over tijdelijke oplossingen. Een vrouw uit mijn praktijk kreeg telkens migraine aan het eind van de werkdag. Haar werkgever stemde in met een middagdutje en dat bleek voor haar de oplossing.”
Meer informatie
Tijdens de workshop ‘Zorg ook goed voor jezelf – de overgang’ op het Afdelings- en Medisch Secretaressecongres geven Pieter en Desiree je nog veel meer tips over omgaan met de overgang.
Ook kun je kijken op: www.izz.nl/overgang.